W razie zatrucia lub oparzenia

PIERWSZA POMOC PRZY WYPADKACH W LABORATORIUM

Osoba, która zaobserwowała wypadek powinna:

  • szybko i spokojnie ustalić co się stało,
  • zlokalizować zagrożenia dla siebie i dla poszkodowanych (przy porażeniu prądem elektrycznym bezwzględnie odłączyć napięcie głównym wyłącznikiem),
  • przystąpić do udzielenia pierwszej pomocy oraz wskazać drogę ewakuacji osobom znajdującym się w zagrożonym obszarze,
  • nie narażać się samemu na zbędne niebezpieczeństwo np. nie wchodzić do pomieszczeń, gdzie istnieje podejrzenie ulatniania się gazu,
  • zabezpieczyć miejsce i ułatwić dotarcie do niego wezwanych jednostek ratownictwa.
Substancja Sposób postępowania
Ksylen, toluen, benzen Należy zapewnić zatrutemu świeże powietrze, ewentualnie po­dawać środki pobudzające krążenie krwi i oddychanie (kardiamid. kawa), natychmiast zawiadomić lekarza.
Tlenki azotu Należy podawać do wdychania powietrze z parami amoniaku. Doustnie podaje się 2% roztwór tiosiarczanu(VI) sodu. Następnie należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Oparzenia termiczne Należy schładzać zimną wodą przez 15-20 minut, można zastosować pyoktaninę. Pęcherzy z płynem surowiczym nie należy przekłuwać. Ranę należy osłonić jałowym opatrunkiem (nie może on wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzenia).
Br2 (zewnętrzne) Brom należy szybko zmyć z powierzchni skóry za pomocą benzyny lub alkoholu etylowego, a następnie przemyć 5% roztworem tiosiarczanu(VI) sodu, lub 5% roztworem wodorowęglanu sodu. Na miejsce oparzone nakłada się opatrunek np. z maści tranowej lub maści Kocha.
Cl2, Br2, HF (wewnętrzne) Należy przepłukać nos i gardło 0,5% roztworem tiosiarczanu(VI) sodu lub wodorowęglanu sodu. Można stosować inhalację z amoniaku i pić zimne mleko. Należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem
Amoniak Należy zapewnić świeże powietrze, podać 10% roztwór kwasu octowego do wdychana, przy pryśnięciu w oczy przemyć wodą.
Stężone kwasy Należy przemyć dużą ilością bieżącej wody, potem 3% roztworem wodorowęglanu sodu (sody oczyszczonej). Oko oparzone kwasem przemyć 3% roztworem węglanem sodu.
Stężone zasady Należy przemyć dużą ilością zimnej wody, a następnie 1% roztworem kwasu octowego lub kwasu cytrynowego, ewentualnie 3% roztworem kwasu bornego. Oparzoną powierzchnię można opatrzyć okładem z wymienionych roztworów kwasów.
Perhydrol W przypadku skażenia skóry należy zdjąć skażoną odzież. Skórę zmyć dużą ilością bieżącej wody.W przypadku skażenia oczu przemywać je wodą przez około 15 minut. Udać się do lekarza.W przypadku zatrucia drogą pokarmową należy podać do picia dużą ilość wody lub około 150 ml parafiny ciekłej. Nie powodować wymiotów. Wezwać lekarza.
Fenol i jego pochodne Fenol należy szybko zmyć z powierzchni skóry alkoholem, a następnie wodą wapienną. Można nałożyć opatrunek z maści cynkowej. W przypadku  zażycia fenolu doustnie stosuje się środki wymiotne i płukanie żołądka, które może prowadzić lekarz wodą wapienną lub 3% roztworem tlenku magnezu. Nie należy stosować alkoholu etylowego lub tłuszczów, natomiast poleca się środki aktywizujące jak mocna kawa zawierająca kofeinę. Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Stopiony sód Drobne kawałki sodu usuwa się z powierzchni skóry za pomocą pincety. Następnie uszkodzone miejsca przemywa się obficie bieżącą wodą, po czym 1% roztworem kwasu octowego; można nałożyć opatrunek z maści tranowej lub bornej.
Fosfor biały Oparzone miejsce przemywa się dużą ilością 5% roztworu siarczanu(VI) miedzi(II). Gdy bóle są silne, najlepiej nałożyć opatrunek z maści zawierającej opatrunek przeciwbólowy np. anestezynę, podając również środki przeciwbólowe. Konieczna jest pomoc lekarska.
Tlenek węgla Należy doustnie podać 0,5% roztwór wodny nadtlenku wodoru (łyżkę stołową co 10 minut) oraz środki pobudzające ośrodek oddechowy, na przykład kardiamid. Następnie należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Siarkowodór Należy zwilżyć chusteczkę roztworem wapna chlorowanego i podać do wdychania. Oczy przemyć 3% roztworem kwasu borny.
Aniliną i jej pochodne Po zażyciu aniliny doustnie, należy zastosować płukanie żołądka przez lekarza, środki wymiotne oraz środki przeczyszczające. Nie wolno podawać mleka, tłuszczu ani alkoholu. Przy zatruciu parami aniliny należy przenieść zatrutego do dobrze przewietrzonego pomieszczenia i podawać środki aktywizujące np. czarną kawę, oraz środki wzmacniające, np. glukozę. W przypadku oblania skóry aniliną należy zmywać ją 1% roztworem kwasu solnego. Należy skontaktować się z lekarzem.
Bar i jego sole W pierwszej kolejności stosuje się środki wymiotne. Należy także podawać co 10 minut porcję 10% roztworu siarczanu(VI) magnezu wielkości stołowej łyżki. Wskazane jest przepłukiwanie żołądka 1% roztworem siarczanu(VI) magnezu. Postępowanie to prowadzi w zasadzie lekarz. Dobrze jest przy tym podawać środek osłaniający, jak: mleko, białko jaja czy albumina (roztwór 5g w szklance wody).
Rtęć Po zażyciu rozpuszczalnych soli rtęci.należy zastosować płukanie żołądka wodą z dodatkiem siarczanu(VI) magnezu lub wodorotlenku magnezu. Doustnie podaje się także duże ilości odtłuszczonego mleka lub białko jaja. Resztki rtęci można absorbować, podając aktywny węgiel. Należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.Usuwanie rozlanej rtęci: rtęć należy starannie zebrać, a pozostałość posypać aktywnym jodowanym węglem, sproszkowaną siarką lub pyłem cynkowym. Pomieszczenie należy zamknąć na 6-8 dni i utrzymywać w nim możliwie wysoką temperaturę. Po tym czasie należy wykonać badanie na zawartość par rtęci w powietrzu.
Węglowodory aromatyczne W razie lekkich objawów zatrucia, jak: bóle głowy, mdłości, bladość skóry itp., należy zatrutego ułożyć w dobrze przewietrzonym pomieszczeniu i podawać mleko. Należy skontaktować się z lekarzem, który zadecyduje o dalszym postępowaniu. Jeżeli węglowodór przyjęto doustnie, wskazane są środki wymiotne, środki przeczyszczające, ewentualnie płukanie żołądka, które może wykonać tylko lekarz. Wskazana jest konsultacja lekarska.